نقد و بررسی برخی دیدگاه های نحوی «ابراهیم مصطفی» در کتاب «إحیاء النّحو»

Authors

ابوالفضل رضایی

استادیار دانشگاه شهید بهشتی محمود عبّاسی

کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی

abstract

علم نحو، پایه و شالوده زبان و ادبیّات عربی است. این علم همواره راه پرفراز و نشیبی را پیموده است و بیشتر در قالب نظریّات نحوی «خلیل بن احمد» و شاگردش «سیبویه» بود، تا اینکه نخستین بانگ اعتراض علیه آن توسّط «ابن مضاء قرطبی» از اندلس به گوش رسید. او در کتاب خود «الردّ علی النحاه» به ردّ برخی از اصول نحوی از جمله بحث عوامل و علل پرداخت؛ البتّه، این کتاب آنطور که انتظار می رفت، نتوانست مورد توجّه اذهان قرار گیرد تا اینکه در چند دهه گذشته، افرادی چون «ابراهیم مصطفی»، «شوقی ضیف» و «مهدی مخزومی» با ارائه نظریّات جدید نحوی، پا به این عرصه نهادند و با هدف تسهیل در امر فراگیری زبان عربی، بر بسیاری از مسائل پیچیده نحوی چون: اشتغال، تنازع، افعال ناقصه و... قلم بطلان کشیدند. «ابراهیم مصطفی» در دانشگاه های «الأزهر»، «قاهره» و «اسکندریه»، به عنوان استاد علم نحو و در فرهنگستان زبان و ادبیّات عربی مصر، فعّالیّت می نمود. وی در کتاب «إحیاء النّحو» خود، سعی نموده تا به دور از تعصّب، مباحث نحوی را بر مبنای طبیعت زبان بیان کند. او معتقد است که نحویان قدیم در بیان مباحث نحوی، تحت تأثیر علل فلسفی قرار گرفته اند. «ابراهیم مصطفی»، نظریّه نحویان، مبنی بر تأثیر عامل بر حرکات اعرابی را رد می کند و معتقد است حرکات اعرابی، دلالت بر معنایی دلالت دارد که متکلّم قصد آن را می کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و نقد کتاب «النحو العصری»

چکیده «النحو‌العصری» کتابی جدید در قواعد نحووصرف است، که مطابق گفته مؤلف، روش و شیوه ارائه بحث‌های آن جدید، و فهم و استفاده از آن آسان است. در این کتاب، نحو و صرف زبان عربی به‌طور کامل بررسی و محاسن و معایب شیوه تالیفات نحو زبان عربی گردآوری و تمام مباحث نحو و صرف زبان عربی و اسلوب‌های آن را بررسی شده است. کتاب «النحو العصری» از جامعیت نسبی برخوردار است، ولی نداشتن فهرست منابع، آیات و احادیث و...

full text

کتاب «النحو الأساسی» در ترازوی نقد

صرف و نحو یکی از علومی است که با انگیزه­ی کاربرد و استفاده­ی صحیح زبان عربی، بویژه زبان قرآن پا به عرصه­ی وجود گذاشت و سبب پیدایش مکاتب و آثار بیشماری در این علم گردید. یکی از کتب معاصر که در زمینه­ی آموزش زبان عربی به رشته تحریر درآمده، کتاب «النحو الأساسی» تألیف سه تن از پژوهشگران کویتی است که در راستای آفرینش اثری در حد متوسط با اسلوبی متفاوت در زمینه صرف و نحو نگاشته شده­است. این جستار سعی ...

full text

بررسی و نقد کتاب «النحو العصری»

چکیده «النحو العصری» کتابی جدید در قواعد نحووصرف است، که مطابق گفته مؤلف، روش و شیوه ارائه بحث های آن جدید، و فهم و استفاده از آن آسان است. در این کتاب، نحو و صرف زبان عربی به طور کامل بررسی و محاسن و معایب شیوه تالیفات نحو زبان عربی گردآوری و تمام مباحث نحو و صرف زبان عربی و اسلوب های آن را بررسی شده است. کتاب «النحو العصری» از جامعیت نسبی برخوردار است، ولی نداشتن فهرست منابع، آیات و احادیث و ...

full text

بررسی و نقد النحو الغائب

چکیده النحو الغائب اثری است دربارة نحو زبان عربی که پدید‌آورندة آن تلاش دارد با رویکردی متفاوت و روز‌آمد به توصیف نحو زبان عربی بپردازد، به طوری که این توصیف مناسب و برآورندة نیاز‌های عربی‌آموزان عربی‌زبان و به‌ویژه غیر عربی‌زبان باشد. این کتاب، چنان‌که خود نویسنده هم چنین باوری دارد، دارای سه ویژگی است که در دیگر آثار هم‌نوع خود یافت نمی‌شود: 1. تمایز قائل شدن میان عربی‌‌زبانان و غیر عربی‌‌زبا...

full text

روش‌شناسی کتاب الأصول فی النحو ابن‌سراج (با تکیه بر نقد و بررسی ویژگی‌های کتاب)

اختلافات فراوان میان دو‌‌ مکتب نحوی بصره و کوفه باعث‌‌ شد تا برای نحو هم‌‌چون فقه و کلام علمی پدید ‌‌آید و پژوهش‌گر‌‌ان این ‌‌حوزه ازطریق آن استنباط احکام نحوی را دریابند که آن را «أصول‌النحو» یا «علل‌النحو» نامیده‌اند. ابن‌‌سراج ازجمله کسانی است که در کتاب الأصول فی النحو به این‌ ‌علم پرداخته ‌‌است. بسط و تفصیل او در باب‌ها و فصل‌های این کتاب بر ذهن دریابندۀ این‌‌ دانشمند بزرگ دلالت د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه نقد ادب عربی

جلد ۲، شماره ۳، صفحات ۰-۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023